De noodzaak van een aandeelhoudersovereenkomst

Details

Blog Ondernemingsrecht

juli 2022

mr. R.E.P. de Koning

Als meerdere personen gezamenlijk een onderneming willen voeren, wordt die samenwerking vaak vormgegeven in een besloten vennootschap. Iedere betrokkene krijgt een aandeel in het aandelenkapitaal van de onderneming. Als iedere aandeelhouder 50% van de aandelen houdt, is dat een erkend recept voor toekomstige problemen. Bij de oprichting van de onderneming moet je de nodige kosten maken nog voordat er ook maar een cent omzet is, laat staan dat er winst gemaakt wordt. Ten onrechte denkt de ondernemer dat de (verplichte) statuten van een besloten vennootschap de remedie zijn tegen alle kwalen.

Statuten zijn wettelijk verplicht, moeten aan bepaalde vereisten voldoen, worden gepubliceerd bij de Kamer van Koophandel en zijn voor iedereen inzichtelijk. De statuten vormen daarmee de grondregels van de onderneming.  Een aandeelhoudersovereenkomst biedt, vanwege de wettelijke contractsvrijheid, meer mogelijkheden tot maatwerk en is daarentegen niet openbaar. Bovendien biedt een aandeelhoudersovereenkomst meer bescherming voor de aandeelhouders.

In een aandeelhoudersovereenkomst worden de rechten en plichten van de aandeelhouders meer in detail vastgelegd. Een aandeelhoudersovereenkomst komen de betrokkenen zelf overeen en hoeft niet in een notariële akte vastgelegd te worden. Ook toekomstige wijzigingen zijn daarmee eenvoudiger te realiseren. Dat is belangrijk omdat de afspraken in de aandeelhoudersovereenkomst van tijd tot tijd tegen het licht gehouden moeten worden. De rol van de aandeelhouder kan door de jaren heen wijzigen en kan aanleiding zijn om de aandeelhoudersovereenkomst te wijzigen.

Goedkeuring en besluitvorming

Je kunt regels opstellen voor het bestuur van de onderneming, het toezicht op het bestuur en de “checks and balances” binnen de onderneming. De manier waarop het aan de aandelen verbonden stemrecht wordt uitgeoefend speelt daarin een belangrijke rol.

Voorkomen dat kapitaal weglekt

Aandeelhouders kunnen afspraken maken waarmee de uitgaven beperkt worden. Je wilt als aandeelhouder bijvoorbeeld voorkomen dat de zoon van de medeaandeelhouder in de onderneming werkzaam wordt tegen een salaris dat niet past bij zijn kennis en ervaring. Of dat een bevriende magazijnmedewerker een dure leaseauto aangeboden wordt. 

Geschillenbeslechting

Als iedere aandeelhouder 50% van het stemrecht heeft en de aandeelhouders komen er onderling niet uit, wat doe je dan? Een statutaire bepaling dat in dat geval het lot beslist, is niet in het belang van de onderneming.

Einde aandeelhouderschap

De wens om het aandeelhouderschap te beëindigen kent vele oorzaken. Partijen doen er daarom verstandig aan voor de meest voorkomende scenario’s vooraf een oplossing uit te werken. Zolang de belangen nog parallel lopen kun je in onderling overleg tot een reële werkwijze komen. De ervaring leert dat dit niet meer het geval is bij het einde van de samenwerking. Maak afspraken voor de situatie dat één van de aandeelhouders wil stoppen met werken of bij zijn overlijden. De kans dat de erfgenamen over dezelfde kennis en vaardigheden beschikken als de medeaandeelhouder is immers gering.

Een succesvolle verkoop kan ook afhankelijk zijn of de medeaandeelhouder zijn of haar aandelen ook wil verkopen. In een aandeelhoudersovereenkomst kun je daar bindende afspraken over maken in de vorm van een recht of plicht om mee te verkopen.

Waardering aandelen

Niet onbelangrijk is een regeling die de prijs van de aandelen bepaalt. Het gaat in dat geval niet alleen om de waardering van de onderneming maar ook of er sprake is van een vrijwillig of onvrijwillig vertrek.

Non-concurrentie- en relatiebeding

Het lijkt eigenlijk een vanzelfsprekendheid, maar je wilt niet dat een aandeelhouder de gezamenlijke onderneming beconcurreert.

Boetebeding

Als de afspraken uit de aandeelhoudersovereenkomst niet nagekomen worden wil je deze afspraken rechtstreeks bij de medeaandeelhouder afdwingen. Om die reden wordt in contracten een boetebepaling opgenomen die de schade vaststelt of om partijen aan te sporen de afspraken na te komen.

Wie zijn partij bij de overeenkomst?

Als de aandelen in de onderneming gehouden worden door een besloten vennootschap, moet je er rekening mee houden dat de aandelen van die besloten vennootschap in andere handen kunnen komen. In dat geval blijft de aandeelhouder wel dezelfde, maar kun je wel geconfronteerd worden met een andere (middellijke) aandeelhouder. Om die reden maak je ook de aandeelhouder van de aandeelhouder partij bij de aandeelhoudersovereenkomst.  Het is niet ongebruikelijk dat de onderneming zelf ook partij is bij de aandeelhoudersovereenkomst.

Tips!

• Leg aanvullende afspraken tussen aandeelhouders vast in een aandeelhoudersovereenkomst;
• Controleer periodiek of de aandeelhoudersovereenkomst aanpassing behoeft.

Wil je een aandeelhoudersovereenkomst laten opstellen of wil je meer weten over dit onderwerp? Neem dan contact met mr. Ralf de Koning via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. of bel naar 0318 - 52 24 04.