Sharenting & de privacy van kinderen: wijze lessen voor delende ouders

Leren fietsen zonder zijwieltjes, een zwemdiploma behaald, de eerste voetbalwedstrijd: een mooi moment om te delen. Of niet? Steeds meer ouders plaatsen met regelmaat updates en foto’s op social media van hun kinderen, waarbij zij niet altijd nadenken over de mogelijke effecten hiervan op het zelfbeeld en het welzijn van het kind. Kinderen hebben recht op privacy en dat betekent dat ouders voorzichtig moeten zijn met wat zij online zetten. Het advies aan ouders is terughoudend te zijn met het delen van informatie over en foto’s van kinderen op het internet, in het bijzonder op social media.

Wat zegt de rechter?

Het recht op privacy speelt een steeds grotere rol in een digitaliserende samenleving. De opvattingen en regelgeving over het gebruik van social media met betrekking tot kinderen zijn volop in ontwikkeling. Ook de rechtspraak stapelt zich op over dit onderwerp. Zo heeft de Haagse kinderrechter in 2018 aangegeven dat het al dan niet plaatsen van foto’s en filmpjes van minderjarige kinderen op het internet een kwestie is waarover ouders, wanneer zij samen het gezag hebben, gezamenlijk en in overleg dienen te beslissen. Deze beslissing grijpt in op het leven van het kind. Zijn ouders het hierover niet eens, dan is er sprake van een gezagsgeschil. In zo’n situatie kan de rechter om een oordeel worden gevraagd. De rechter zal dan voornamelijk kijken naar het belang van het kind.

Belangenafweging

Het belang van het kind kan door allerlei omstandigheden worden beïnvloed. Dit belang dient altijd te worden afgewogen tegen het belang dat de ouder heeft bij het plaatsen van het materiaal. Relevant zijn voorbeeld de leeftijd van het kind, of het kind zich afkeurend heeft geuit ten aanzien van sharenting, de omvang van het publiek, maar ook de inhoud van het materiaal. Men kan zich voorstellen dat foto’s/filmpjes van een kind in zwemkleding, waarbij het gezicht ook nog eens duidelijk in beeld is, eerder inbreuk maakt op de privacy van het kind dan een wintersportfoto van een kind met een skihelm op, waarbij het kind nagenoeg onherkenbaar is.

In de hiervoor aangehaalde zaak was één van de ouders bang dat de door de andere ouder geplaatste foto’s en video’s van het kind object konden worden van pedofilie of pestgedrag. De foto’s van het kind konden door plaatsing op social media zonder toestemming van de ouders worden verspreid en worden gebruikt door derden. Aan de andere kant verdiende de ‘vloggende’ ouder een leuk zakcentje met deze foto’s en video’s, door bepaalde fabrikanten van producten hiermee te promoten. De ouder had hier dus een financieel belang, maar het belang van de ouder kan simpelweg ook zijn dat hij/zij wil laten zien dat hij/zij een trotse ouder is. Dit laatste belang speelde aan de zijde van een vader in een zaak bij de kinderrechter in Arnhem. Ook hier oordeelde de kinderrechter dat het belang van het kind zwaarder weegt. Met name bij Facebook is niet uit te sluiten dat het materiaal dat op het medium wordt geplaatst, zonder toestemming van de ouders in handen kan komen van derden. De rechtbank oordeelde dat de door de vader geplaatste foto op verzoek van de moeder moest worden verwijderd.

Zorgplicht

Het delen van materiaal van kinderen kan niet alleen een gezagsgeschil opleveren tussen beide ouders, het kan ook tot onvrede leiden bij het kind zelf. Kinderen krijgen op een gegeven ogenblik zelf een mening over het gebruik van internet en social media en de invloed daarvan op hun privacy. Hoewel er nog niet veel rechtspraak over is, is het goed denkbaar dat kinderen (in de toekomst) hun ouders aansprakelijk zullen stellen vanwege een gemaakte inbreuk op hun privacy door het gebruik van social media. Naast dat het kind recht heeft op bescherming van zijn/haar privacy en bescherming van zijn/haar beeld (waaronder ook foto’s), kent de wet namelijk ook uitdrukkelijk een zorgplicht voor de ouder. Die zorgplicht houdt kortgezegd in dat de ouder zijn kind moet verzorgen en opvoeden. Hieronder wordt ook verstaan dat een ouder zorg moet dragen voor de geestelijke en lichamelijke gesteldheid en de veiligheid van het kind. Daarnaast moet de ouder de ontwikkeling van de persoonlijkheid van het kind bevorderen. Hieronder zou men ook kunnen verstaan dat de ouder het kind op een zekere leeftijd moet wijzen op en begeleiden in het gebruik van internet en social media en de invloed daarvan op de persoonlijke levenssfeer.

Het voorgaande leert dat ouders terughoudend om moeten gaan met het gebruik van foto’s en filmpjes van hun kinderen op social media. Kinderen krijgen op enig moment een leeftijd waarop zij hier zelf gedachten over kunnen vormen. Het kan zo zijn dat het kind het niet eens is met hetgeen van of over hem/haar online is gezet. Het kind kan dit beschouwen als een inbreuk op zijn/haar privacy en persoonlijke levenssfeer. Heeft u discussie met de andere ouder over het gebruik van social media met betrekking tot de kinderen? Of wenst u meer informatie over wat te doen bij een gezagsgeschil? Neemt u dan contact op met mr. C.J.A. Snouckaert van Schauburg-Buchwaldt via 0318 – 52 24 04, of per e-mail via cjasnouckaert@boersadvocaten.nl.