Is een letselschade uitkering verknocht?

U heeft een letselschade uitkering gekregen, maar u gaat scheiden. Moet u dan de aan u toegekende schadevergoeding delen met uw ex-partner? Of heeft deze er geen recht op, omdat de vergoeding aan u verknocht is? En maakt het daarbij uit of het gaat om smartengeld of om inkomensschade? Op deze vragen wordt ingegaan in deze blog. 

Wat houdt verknochtheid in

Verknochtheid betekent dat goederen of geld zo persoonlijk gebonden zijn aan één van de echtgenoten, dat deze niet verdeeld hoeven te worden bij een scheiding. Verknochte goederen of een verknochte uitkering vallen immers buiten de gemeenschap van goederen (artikel 1:94 lid 3 BW).

Dit kan gaan om specifieke persoonlijke zaken als bijvoorbeeld kleding, een verzameling of sieraden. Maar ook bij een invaliditeitsuitkering, schulden of schadevergoeding in een letselschadezaak, kan er sprake zijn van verknochtheid, waardoor deze bij een echtscheiding niet gedeeld hoeven te worden met de ex-partner.

Verknochtheid en letselschade uitkeringen
De gedachte dat een letselschade uitkering altijd verknocht is aan het slachtoffer van het ongeval is niet juist. Specifieke omstandigheden bepalen of de schadevergoeding verknocht is of niet. In de loop der jaren is de Hoge Raad meerdere keren de vraag gesteld welke letselschade vergoedingen verknocht zijn en welke niet. Hierbij dient een onderscheid te worden gemaakt tussen vergoedingen voor immateriële schade (=smartengeld ) en materiële schade als gevolg van vóór of tijdens het huwelijk opgelopen letselschade.

Smartengeld is verknocht
Als u smartengeld heeft ontvangen, dan betreft dit een vergoeding voor psychische en emotionele schade als gevolg van het opgelopen ongeval. Een compensatie voor alle leed die u heeft ondergaan en in de toekomst nog zult gaan ondervinden.

U zult als slachtoffer persoonlijk de gevolgen ondervinden van:

• de pijn van de plastische chirurgie
• verdriet omdat u uw hobby’s niet meer kunt uitoefenen
• de schaamte voor uw littekens, etc.

Een smartengeld vergoeding is een hoogstpersoonlijk recht van het benadeelde slachtoffer en naar haar aard helemaal op het slachtoffer afgestemd. Niet uw partner heeft het leed ondervonden waar u mee te maken hebt gehad en in de toekomst nog zult gaan krijgen. Om die reden is smartengeld altijd een verknochte letselschade uitkering. Smartengeld vergoedingen vallen dan ook niet in de gemeenschap van goederen en hoeven niet te worden gedeeld met uw ex-partner.

Is materiële schadevergoeding ook verknocht?
Naast smartengeld kan ook de materiële schadevergoeding verknocht zijn, althans als deze materiële schade ná de ontbinding van het huwelijk wordt geleden. Een belangrijke voorliggende vraag is dus op welke periode de letselschade uitkering ziet.

Indien de schadevergoeding betrekking heeft op toekomstige schade die een partner ná de scheiding zal lijden door het ongeval, is deze verknocht.
Denk hierbij bijvoorbeeld aan inkomensschade, kosten van huishoudelijke hulp en extra zorgkosten als gevolg van het ongeval.

Indien echter de schadevergoeding betrekking heeft op voorschotten voor reeds geleden schade die ook reeds tijdens het huwelijk zijn ontvangen, zijn deze niet verknocht en vallen deze in de gemeenschap van goederen.

Te verwachten complicaties
U dient er wel op bedacht te zijn dat als van een verknochte uitkering, zoals een smartengeld vergoeding, bijvoorbeeld weer een huis wordt gekocht, de verknochtheid weer kan komen te vervallen en het huis wel weer in de gemeenschap kan komen te vallen. En ook hierop zijn in de rechtspraak inmiddels weer uitzonderingen gemaakt.

Overigens is ook van belang of het huwelijk vóór of na 1 januari 2018 is gesloten. Bij huwelijken vanaf 1 januari 2018  blijven alle goederen en schulden van vóór het huwelijk op grond van de ‘Wet beperking omvang wettelijke gemeenschap van goederen’ eigendom van de betreffende echtgenoot.

Echter wordt de uitkering tijdens het huwelijk daadwerkelijk uitgekeerd of ontvangen? Dan valt hij weer wél in de gemeenschap van goederen, uiteraard met uitzondering van het verknochte deel daarvan.

Bent u op huwelijkse voorwaarden getrouwd? Dan kan het zo zijn dat er in het geheel geen sprake is van een gemeenschap van goederen. Een letselschadevergoeding valt dan niet in de gemeenschap en hoeft ook niet te worden verdeeld. Het is wel erg belangrijk te kijken wat er precies in de huwelijkse voorwaarden staat, aangezien de inhoud erg kan verschillen.

Om verknochtheid aan te nemen is tevens vereist, dat de ex-partner die de toegekende vergoeding niet wil delen en een beroep doet op de verknochtheid daarvan, aan kan tonen  dat de ten titel van schadevergoeding ontvangen geldsom nog te identificeren en traceren is, in die zin dat aangetoond kan worden dat deze geheel of voor een gedeelte nog aanwezig is binnen de boedel.

Advies bij te ontvangen letselschade uitkering en verknochtheid
U dient dus wel aan te kunnen tonen dat de toegekende schadevergoeding niet met ander geld van de gemeenschap is vermengd.

Als de letselschade uitkering is gestort op een gezamenlijke rekening, waar beide partners betalingen mee doen, is het niet eenvoudig om aan te tonen dat de betreffende letselschade uitkering nog aanwezig is. Het is daarom verstandig om de verknochte letselschade vergoeding op een aparte en alleen voor dit doel te gebruiken bankrekening te laten storten.

Verder is van belang is dat de verknochte schadeposten, zoals bijvoorbeeld smartengeld en toekomstige schade, voldoende zijn gespecificeerd. Dit kan door het opstellen van een gespecificeerde schadestaat waarin iedere schadepost apart is uitgelicht.

Heeft u vragen over dit onderwerp, neemt u dan gerust contact op met ons kantoor.
Mr. E.A.L. (Eugénie) Ponjee-Scheurwater heeft ruim 20 jaar ervaring in het bijstaan van letselschade slachtoffers en is bereikbaar via eponjee@boersadvocaten.nl of via telefoonnummer 0318 – 522404.