Wat betekent de uitspraak inzake Deliveroo voor mij?

Het zal u niet ontgaan zijn: De Hoge Raad heeft geoordeeld dat maaltijdbezorgers van Deliveroo, ondanks dat zij afspraken hadden als ZZP-er, werkzaam zijn op basis van een arbeidsovereenkomst.

Al lange tijd was er discussie over de vraag wanneer er nu sprake is van een arbeidsovereenkomst en wanneer iemand als zelfstandige werkt. Het belang van die vraag is met name belastingtechnisch. Is er sprake van een arbeidsovereenkomst dan wordt een brutosalaris betaald, waarvan de werkgever alvast de loonheffing en de premies inhoudt voor de belastingdienst. Terwijl de ZZP-er de volledige beloning ontvangt en zelf moet zorgen voor de nodige afdrachten aan de fiscus.

Daarnaast is de ZZP-er, anders dan de werknemer, niet via zijn opdrachtgever verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid, er wordt geen pensioenpremie voor hem ingehouden, enzovoort. Voor opdrachtgever is vaak een belangrijk element de mogelijkheid om een contract te laten eindigen. Voor arbeidsovereenkomsten gelden daarvoor hele strikte regels, terwijl opdrachtovereenkomsten veel makkelijker kunnen worden beëindigd.

Omdat meerdere regeringen het niet voor elkaar kregen om de betreffende wetgeving herzien te krijgen en er een lappendeken aan regels ontstond, heeft de belastingdienst een aantal modelovereenkomsten opgesteld. De gedachte was: wie zo’n modelovereenkomst overeenkomt met zijn opdrachtgever hanteert én daarnaar ook handelt, heeft geen arbeidsovereenkomst.

Modelovereenkomsten

De verschillen tussen de modelovereenkomsten zijn gebaseerd op de verschillende elementen die aanwezig moeten zijn wil er sprake zijn van een arbeidsovereenkomst. Die elementen zijn: gezag en persoonlijke arbeid of een combinatie daarvan.
Ontbreekt bijvoorbeeld een element, dan wordt aangenomen dat geen sprake is van een arbeidsovereenkomst. Dus vermeldt een modelovereenkomst ‘ontbreken werkgeversgezag’, dan betekent dat de opdrachtnemer volledig verantwoordelijk is voor de juiste uitvoering van het werk, dat de opdrachtnemer zijn werkzaamheden zelf indeelt, dat hij het werk doet naar eigen inzicht en dat hij vrij is om ook voor anderen te werken.

Wat was er aan de hand bij Deliveroo?

De maaltijdbezorgers van Deliveroo werkten op basis van opdrachtovereenkomst als ZZP-er. Zij gebruikten daartoe de modelovereenkomst “geen verplichting tot persoonlijke arbeid/vrije vervanging”. Belangrijk daarin is de bepaling dat de opdrachtnemer, zonder dat hij daarvoor toestemming van de opdrachtgever nodig heeft, zich mag laten vervangen door iemand anders, mits die ander maar beschikt over gelijkwaardige kwalificaties.

De Hoge Raad oordeelde echter dat in de praktijk van die mogelijkheid tot vervanging maar zeer beperkt gebruik kon worden gemaakt. Ook andere elementen in de wijze waarop werd gewerkt, wezen meer op een arbeidsovereenkomst: er was wel degelijk sprake van enige vorm van gezag, de wijze van en de hoogte van de beloning wijzen eerder op een arbeidsovereenkomst, de bezorgers presenteerden zich niet als zelfstandig ondernemer, etc. De praktijk week daarmee af van de modelovereenkomst. De Hoge Raad oordeelde om die reden dat er sprake was van arbeidsovereenkomsten.

Intrekking modelovereenkomst ”vrije vervanging”

Voor de belastingdienst is dit aanleiding deze modelovereenkomst (gebaseerd op vrije vervanging) per 1 januari 2024 in te trekken.

Dat betekent dat het belangrijk is om te laten checken of uw opdrachtovereenkomst aangepast moet worden om te voorkomen dat er vanaf 1 januari 2024 mogelijk loonbelasting verschuldigd is.