Werken waar je wilt?

Als werkgever bepaalt u grotendeels de arbeidsvoorwaarden van uw werknemers. Onder deze arbeidsvoorwaarden vallen onder meer de arbeidsduur, de werktijden en de werklocatie. Maar, hoe zit dat als een werknemer een verzoek doet tot aanpassing van deze voorwaarden? 

Update: Op 26 september 2023 is het initiatiefwetsvoorstel Wet werken waar je wilt verworpen door de Eerste Kamer. De wet treedt dus niet in werking.

Hoe is dit wettelijk geregeld?

Op grond van de huidige Wet flexibel werken (“Wfw”) moeten werknemers een verzoek tot aanpassing van de arbeidsduur, werktijden of werklocatie tenminste twee maanden voor het ‘beoogde tijdstip van ingang van de aanpassing’ schriftelijk bij u aanvragen. Daarbij moet de ingangsdatum en de aard en omvang van de gewenste verandering worden vermeld. Verder moet de werknemer op de beoogde ingangsdatum minimaal 6 maanden bij u in dienst zijn.[1] Let op: de Wfw geldt niet als u minder dan tien werknemers in dienst heeft. U moet dan als werkgever zelf voor een regeling zorgen.

Arbeidsduur en werktijden

Voor een verzoek tot aanpassing van de arbeidsduur of werktijden geldt onder de huidige wetgeving als basisprincipe dat u aan dit verzoek tegemoetkomt, tenzij er zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen zijn die maken dat het verzoek moet worden geweigerd.[2] Wat zijn dit voor een soort belangen? In het geval van een verzoek tot aanpassing van de arbeidsduur of werktijden is daarvan volgens de wet onder meer sprake bij ernstige problemen op het gebied van financiële of organisatorische aard[3][4], wegens het niet voorhanden zijn van voldoende werk of omdat de personeelsbegroting daartoe ontoereikend is.[5]

Werklocatie

Deze strikte voorwaarden gelden echter op dit moment (nog) niet voor een verzoek tot wijziging van de werklocatie. Daarvoor geldt dat de werknemer slechts het ‘recht om te verzoeken’ heeft en u slechts de ‘plicht om te overwegen’ heeft. Oftewel: u kunt een verzoek van uw werknemer om te werken op een bepaalde locatie om iedere reden afwijzen.[6]

Wetsvoorstel ‘Werken waar je wilt’

Het voorgaande wordt in de toekomst mogelijk anders. In januari 2021 is het wetsvoorstel ‘Werken waar je wilt’ in de Tweede Kamer ingediend, ter uitbreiding van Wfw. Het wetsvoorstel is erop gericht dat werknemers meer vrijheid krijgen in hoe zij de balans tussen werken thuis en op de bedrijfslocatie willen organiseren.[7]

Welke gevolgen heeft dit mogelijk voor u?

De Tweede Kamer moet nog over het wetsvoorstel stemmen. Het is niet duidelijk of de voorgestelde wetswijziging er ook gaat komen. Indien het wetsvoorstel wordt aangenomen, dan zal het niet meer zo eenvoudig zijn om een verzoek tot aanpassing van de werklocatie af te wijzen. Integendeel. Indien het wetsvoorstel wordt aangenomen, dan mag u een verzoek tot het (deels) thuis of op de bedrijfslocatie werken ook alleen nog afwijzen bij zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen. 

Hoe stelt u vast of sprake is van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen?

Bij een verzoek tot aanpassing van de werklocatie kan het behoud van de sociale cohesie op de werkvloer een voldoende zwaarwegend bedrijfsbelang zijn om dit verzoek (deels) af te wijzen. Ook de omstandigheid dat een werkgever in verhouding bijzonder zware lasten moet dragen om thuiswerken mogelijk te maken kan een grond zijn. Immers zal een werkgever dan vaak moeten voorzien in adequate arbeidsomstandigheden en digitale middelen om veilig en in lijn met onder meer privacywetgeving te werken.

In sommige beroepsgroepen gelden nog zwaardere eisen, bijvoorbeeld omdat een beroepsgeheim aan de orde is. Deze omstandigheden kunnen een rol spelen bij de vaststelling van of er sprake is van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen die zich tegen honorering van een aanpassingsverzoek verzetten, waarbij ook de draagkracht van de werkgever van belang is. Soms is evident sprake van plaatsgebonden arbeid, zoals wanneer een arts of verpleegkundige patiënten uitsluitend behandelt in een ziekenhuis. In dergelijke situaties kan een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang snel worden aangenomen.[8]

Advies

Krijgt u als werkgever te maken met een verzoek van uw werknemer tot aanpassing van de arbeidsduur, werktijden of werklocatie en wilt u advies over uw rechtspositie? Neem dan contact op met mr. Denise Looijen via dlooijen@boersadvocaten.nl of bel naar 0318 – 52 24 04.